منتقد بودم نه مخالف!

انجمن نمایشی خراسان رضوی از آن انجمن‌هایی است که پذیرفتن ریاست آن با حجم زیادی از انتقادات و خواسته‌ها و مطالبات و حتی دلخوری‌ها و شاید اختلاف‌ها همراه است. بزرگ‌بودن جامعه تئاتر استان و اختلاف نظر ناشی از شکاف‌های سنی، جنسیتی و اختلاف در دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات شاید برخی از عوامل موثر در شکل‌گیری این حساسیت‌ها باشد. گفت‌وگویی داشتیم با سید جواد اشکذری رئیس انجمن نمایشی استان که تیر ماه امسال در انتخابات این انجمن از سوی هنرمندان انتخاب شد.
با سلام؛ بفرمایید انتخاب شما به عنوان رئیس انجمن هنرهای نمایشی به نظر خودتان با چه انگیزه‌ای از سوی هنرمندان همراه بود؟
همیشه انتخاب یک مسئول بر اساس کمبودهای دوره پیشین بوده است و در انجمن هنرهای نمایشی هنرمندان به دنبال این بودند تا کاستی‌ها جبران و نقص‌های دوره قبل برطرف شود. به نظرم انتخابات ۲۲ تیر ماه امسال به دنبال این بود تا کسی در انجمن نمایشی مسئولیت داشته باشد که بتواند از ظرفیت‌ همه گروه‌ها استفاده کند. از سوی دیگر فکر می‌کنم به دلیل انتخاب شدم که هیچ و باند و گروهی ندارم.
در طول چهارماه مسئولیت در انجمن نمایشی دو مراسم برگزار کردیم که ابتدا جشنواره استانی و دیگری مراسم مرحوم رضا کمال علوی بود و فشردگی برنامه‌ریزی برای رسیدگی به این مراسمات تا حدود زیادی سخت بود. این حجم کار وقتی آدم دست تنها باشد به مراتب سخت‌تر هم می‌شود و نیازمند زمان زیادی است که باید برای آن گذاشت.
دغدغه اصلی شما به عنوان رئیس انجمن چیست و چه برنامه‌هایی دارید؟
دغدغه من تئاتر است و پیامم این است که از تمام ظرفیت‌ها چه در مشهد و چه در دیگر شهرستان‌ها استفاده کنیم. استفاده از رسانه برای رونق بخشیدن به اقتصاد تئاتر از دیگر استراترژی‌هایی است که به نظرم می‌تواند در مشهد و شهرستان‌ها پیامدهای خوبی به همراه داشته باشد.
در حال حاضر در ۲۷ شهرستان خراسان رضوی، انجمن نمایشی دفتر نمایندگی دارد و برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای است که ظرف یک هفته آینده روسای انجمن‌ها تعیین و رسیدگی به مسائل هنرمندان در دستور کار قرار می‌گیرد. پس از آن دبیران نشست‌های تخصصی نمایشنامه خوانی با عنوان شنبه‌های خوانش تعیین می‌شوند. در ادامه به دنبال این هستیم تا با ترسیم نقشه تئاتر استان نقاط ضعف را شناسایی و نسبت به تقویت آنها اقدام کنیم.
هم‌اکنون ۲۳ گروه تئاتر در شهرستان‌های مشهد، تربت حیدریه، نیشابور، بردسکن و کاشمر وجود دارد و خراسان رضوی بعد از تهران بیشترین این گروه‌ها در خود جای داده است. رده‌بندی گروه‌ها به الف، ب و جیم از دیگر اقدامات بوده و در تلاشیم تعداد گروه‌ها افزایش دهیم.
تشکیل شورای سیاست‌گذاری، رونق بخشیدن اقتصاد تئاتر، تشکیل کانون‌های تخصصی و توجه به شهرستان‌ها در مجموع از جمله مهم‌ترین برنامه‌های انجمن در حال حاضر است.
در حال حاضر با چه تهدیدات و معضلاتی در تئاتر استان مواجه هستیم؟
متاسفانه یکی از مسائل مشکل‌ساز در حال حاضر واگذاری سالن‌های تئاتر به بخش خصوصی است که انجمن قصد دارد به طور جدی این جریان را پیگیری کند زیرا واگذاری این سالن‌ها به بخش خصوص که نگاهی صرفاً اقتصادی به هنر تئاتر دارند بسیار خطرناک است.
شما یک رسانه‌ای هستید. برای گسترش تئاتر و افزایش تعامل آن با رسانه‌های دیگر هم تدبیری اندیشیده‌اید؟
در زمینه آموزش تئاتر هم رایزنی‌های شده است تا با استفاده از تجارب هنرمندان پیشکسوت و همچنین استفاده از ظرفیت‌های خارج از استان کیفیت آموزش را ارتقا دهیم. ارتقای کیفیت تئاتر به اقتصاد آن کمک می‌کند و اگر مردم به تماشای کارای خوب بنشیند خود به خود حضور بیشتری در سالن‌ها خواهند داشت و این در مجموع رونق تئاتر را به همراه خواهد داشت.
یکی از برنامه‌های خوب شکل‌گیری کافه تئاتر در سینما است و اعتقاد داریم که این کافه می‌تواند به بررسی فیلم‌های سینمایی نیز بپردازد. این ارتباط میان سینما و تئاتر در مجموع به نفع هر دو خواهد بود. حمایت از تهیه‌کنندگان مشهدی هم از دیگر دغدغه‌هاست که با وجود دشواری‌هایش امیدواریم بتوانیم در این زمینه پایه گذار جریانی باشیم که به حمایت از هنرمندان تئاتر و به تبع تئاتر استان بیانجامد. اضافه بر این‌ها به زودی شکل گیری مجمع اهالی رسانه در تئاتر را خواهیم داشت و امیداوریم این کانون بتواند اهالی رسانه را با تئاتر نزدیک تر کند و محصول آن نوعی همکاری توامان باشد.
توانایی انجمن در رسیدگی به خواسته‌های هنرمندان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه یکی از مشکلات بزرگ در انجمن نمایش این است که شرایط مدیریت در انجمن مهیا نیست و رئیس انجمن به نوعی دست تنها مانده است. در این میان آنها که دغدغه تئاتر دارند تنها کسانی هستند که حمایت می‌کنند. ما هم در انجمن به این افراد نیازمندیم که دغدغه‌شان تئاتر و تئاتری بودن است.
پی‌گیری حق و حقوق هنرمندان که البته از وظایف انجمن است متأسفانه خیلی انرژی می‌گیرد و احساس می‌کنم اگر نتوانیم پی‌گیر حقوق هنرمندان باشیم تا حدود زیادی ناکام مانده‌ایم. تشکیل کانون‌ها و مجمع‌ها هم با هدف تکریم هنرمندان صورت می‌گیرد و باید با سرعت بخشی به جریان رسیدگی به خواسته‌های هنرمندان و انسجام بخشی به آنان در قالب کانون‌ها به نوعی هنرمندان خود را حمایت کنیم اما متأسفانه بخشی از این رسیدگی در دست ما نیست و روال اداری مجزایی دارد.
آیا منتقدانی هم دارید؟ این انتقادها چه اثراتی در کار شما دارد؟
با وجود تلاش‌هایی که شده انتقاداتی هم هست و این خیلی طبیعی است که همیشه منتقدانی وجود داشته باشند. به نظرم جدا از انتقادهای سازنده و به‌جایی که وجود دارد در فضای تئاتر مشهد شاهد نوعی بهانه‌جویی هستیم که مجریان آن کسانی هستند که خودشان در بازی نیستند و قاعده بازی را نمی‌پذیرند. این عده‌ معمولاً حرف‌هایی می‌زنند و جوسازی می‌کنند که نتیجه آن چیزی جز ضربه زدن به تئاتر استان نخواهد بود.
باید اعتراف کنم با وجود اینکه توسط انتخابات و از سوی هنرمندان انتخاب شده‌ام از سوی برخی هنرمندان هم ضربه می‌خورم و در مجموع این وضعیت کار را به جایی رسانده که بعد از دو سال در انجمن نخواهم ماند. من قبل از این که مسئولیتی در انجمن نمایشی داشته باشم در واقع هنرمندی از هنرمندان تئاتر هستم که دوست دارم بنویسم و روی صحنه اجرا کنم. تئاتر برای من هنر مقدسی است که دوستش دارم و برای آن حرمت قائلم.
شما منتقد بودید و همیشه انتقاد داشتید. فکر نمی‌کنید حالا نوبت خودتان است؟
پیش از این اگر در مجامع تئاتری نقدی می‌کردم هدفم ارتقای تئاتر بود و به جریان رشد آن می‌اندیشیدم. ما منتقد بودیم و مخالف نبودیم در حالی که امروز مخالفانی داریم که تنها به صرف نبودن در مسئولیت می‌خواهند اساس همه چیز را زیر سئوال ببرند.
به نظر شما جو فعلی برای کیفیت‌بخشی به تئاتر چگونه است. آیا زمینه را مهیا می‌بینید؟
شرایط اقتصادی چند سال پیش به مراتب بهتر از امروز بود و می‌شد در آن وضعیت پیشرفت را بهتر رقم زد اما وضعیت زندگی افراد در سال‌های گذشته فرق کرده و مشکلات مالی بر خیلی از مسائل سایه انداخته است. این روزها احساس می‌کنم جامعه دچار نوعی رخوت روحی و روانی شده است که این وضعیت مانع بزرگی در ایجاد انگیزه برای مخاطبان تئاتر ایجاد می‌کند.
با وجود مسئولیت تان در انجمن وقتی هم برای نوشتن و کارگردانی دارید؟
مسئولیت در انجمن نمایشی تا حدودی من را از علاقه‌ اصلی‌ام که تئاتر و پرداختن به آن است دور کرده و این روزها باید وقت بیشتری برای رسیدگی به برنامه‌ها داشته باشم تا دغدغه‌های شخصی. در این شرایط تنها با ماندن در فضای تدریس ارتباطم را با تئاتر حفظ کرده‌ام. البته در حال حاضر مشغول نوشتن نمایشنامه‌ای هستم که نوعی مستند داستانی است و به نوعی دنباله یک سه گانه است که داستانش اختلاف میان یک زن و شوهر است که همین شش ماه پیش به اتفاق ناگواری انجامیده و بحرانی خانوادگی ایجاد کرده است.
هر چه باشد نمی‌شود از کسی که به تئاتر خو گرفته انتظار داشت تا از آن فاصله بگیرد. من هم یک نویسنده‌ام و باید بنویسم.
منبع: روزنامه اتفاقیه