حامد امان‌پور:
حمایت دولت از تئاتر تنها به جشنواره‌ها ختم می‌شود
حامد امان‌پور قرایی گفت: حمایت دولت از تئاتر تنها به جشنواره‌ها ختم می‌شود و در مقابل هنر تئاتر را فراموش کرده‌اند.
به گزارش تئاتر خراسان رضوی، این نویسنده و کارگردان تئاتر در چارچوب میزگرد چگونگی نحوه حمایت دستگاه‌های دولتی از تئاتر در گذشته و حال، ضمن بیان این مطلب، اظهار کرد: اگر در حال حاضر تئاتر را نماینده تفکر یونان بدانیم مسائل بسیار ساده‌تر می‌شود زیرا در دو هزار و ۵۰۰ سال پیش، رابطه‌ای بین سیستم دولت شهر و نیز تئاتر به وجود آمد و در واقع تئاتر با وجود شرایط اجتماعی و سیاسی که در یونان باستان داشت، شکل گرفت و دولت بنیان‌گذار جریان نمایش شد.
وی افزود: در یونان باستان دولت تصمیم گرفت جشنواره‌هایی را برگزار کند که این جشن‌ها، بر پایه اقتصادکشاورزی شکل گرفته بود و نیز برای تعادل دموکراسی در سیته‌ها یک کنش و واکنش سیاسی صورت گرفت.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: اگر بر مبنای چنین تفکری عمل کنیم قطعا دولت باید حمایت بیشتری داشته باشد اما متاسفانه در طول تاریخ هنرهای نمایشی، شکل حمایتی به خود نگرفتند.
عدم حمایت دولت از هنرهای نمایشی در تمام دنیا دیده می‌شود
این نویسنده تئاتر تصریح کرد: عدم حمایت دولت از هنرهای نمایشی در تمام دنیا دیده می‌شود و در ایران هم به دلیل بسیاری از مسائل اجتماعی، حمایتی از سوی دولت صورت نمی‌گیرد.
امان‌پور خاطر نشان کرد: در دوره قاجار، افراد به دلیل سفرهایی که در خارج از کشور داشتند و ناصرالدین شاه که در راس آن‌ها قرار دارد و با یک جریانی به نام تئاتر، که در واقع اولین سنگ بنای تاسیس سالن و حمایت دولت بود، آشنا می‌شویم.
وی ادامه داد: تعزیه‌هایی که در دوره قاجار وجود داشت باعث شد تا هنرهای نمایشی به صورت جدی توسط دولت حمایت شوند و این موضوع به سرعت رشد پیدا کرد و نسخه‌های خطی دوره صفوی جان تازه‌ای گرفتند و با حمایت دولت سالن‌هایی ساخته شد.
وی افزود: مشکلات هنرهای نمایشی همچنان ادامه دارد، چرا که با آمدن دولت جدید فعالیت‌هایی که دولت قبل انجام داده را قبول ندارند و هرکس برنامه‌هایی را که خودش صلاح می‌داند به اجرا می‌گذارد و انجام می‌دهد.
قرایی عنوان کرد: بنابراین می‌بنییم در دوره رضا شاه این موضوع سرکوب می‌شود و به دلیل بسیاری از مسائل اجتماعی و سیاسی که به طور کامل وضعیت هنری دولت را نشان می‌دهد، از بین رفته و به مرحله رکود رسیده است و ما ریشه‌های هنرهای نمایشی را فراموش کرده‌ایم.
وی خاطر نشان کرد: به هنرهای نمایشی دوره پهلوی اول، اهمیتی داده نمی‌شود و در دهه ۴۰ که حمایت جدی از سوی دولت صورت می‌گیرد، قرار بود از هنرهای نمایشی حمایت شود اما به علت اتفاقاتی که به وجود آمد این کار عملی نشد.
این کارگردان تئاتر تصریح کرد: دهه ۴۰-۵۰ موضوعی به وجود آمد که رضا صابری نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگویی که با نشریه نمایش‌نامه داشت، به آن اشاره می‌کند و من بار دیگر با خواندن این مصاحبه متوجه شدم که او هنرمند بسیار خوبی است و فراتر از هم نسل‌های خودش به این جریان نگاه می‌کند.
امان‌پور ادامه داد: رضا صابری در این گفت‌وگو عنوان می‌کند که از دهه ۵۰ ما را مجبور کردند تا بنابر نگاه دولتی، معطوف به تئاترهای جشنواره‌ای باشیم.
وی اظهار کرد: دولت تنها از جشنواره‌ها حمایت می‌کند و اگر به عنوان یک هنرمند جشنواره هنرهای نمایشی قابل قبولی داشته باشیم آن وقت است که مشروعیت پیدا می‌کنیم و می‌توانیم با دولت گفت‌وگو کنیم در نتیجه الویت به کارهایی داده می‌شود که در جشنواره قرار است و آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی افزود: در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که کارگردانان و هنرمندان بیشتر به این دقت دارندکه جشنواره چه زمانی برگزار می‌شود تا موضوعات را دریافت و اثری را تولید کنند.
تئاتر مشهد به سمت خصوصی‌سازی رفته است
این نویسنده تئاتر در پاسخ به این سوال که نحوه حمایت دولت‌ها باید چگونه باشد، تصریح کرد: یک مشکل بزرگ در تمام ارکان وجود دارد و آن در مورد واژه‌هایی است که صحبت می‌کنیم و یکی دیگر از این مشکلات، خصوصی سازی است که در چند سال اخیر به وجود آمده و جزو واژه‌های عادی ما شده است.
قرایی ادامه داد: باید الگویی را برای خودمان مهیا کنیم مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که اگر اشتباه نکنم براساس الگوی کشور سوئیس است که هنوز کانون به کار خود ادامه می‌دهد و خروجی این کانون افراد زیادی هستند.
این کارگردان تئاتر عنوان کرد: مدیرانی که در این حوزه مشغول به کار هستند باید الگویی را مهیا کنند، زیرا دولت موظف است از طریق شهرداری به گروه‌های تئاتر کمک کند و با آن‌ها قرارداد ببندد تا گروه‌ها شکل بهتری پیدا کنند.
وی افزود: تا جایی که من اطلاع دارم وضعیت حمایت دولت در تهران، مشهد و حتی تربت بسیار نامطلوب است و تئاتر نیاز به حمایت و شرایطی دارد تا بتواند در تمام شهرها گسترش یابد و هیچ کمبودی نداشته باشد.
تئاتر مشهد مورد بی‌مهری قرار گرفته است
وی تصریح کرد: تئاتر مشهد در یک دوره‌ای، مورد بی‌مهری وحشتناک قرار گرفت و این اتفاق در زمانی رخ داد که باید کارهای بسیار زیادی را انجام می‌دادیم اما متاسفانه حمایتی صورت نگرفت و این موضوع باعث شد تا تصمیم بگیریم که روی پای خودمان بایستیم و یکی از نمونه‌های آن، عرضه بلیط فروشی در شهر مشهد است.
امان‌پور قرایی خاطر نشان کرد: تصمیمی که برای خودمان در نظر گرفته‌ایم را نمی‌توان در مدت طولانی انجام داد زیرا باید به ریزش‌های تئاتر توجه کنیم و ممکن است هنرمندان بعد از مدتی، کار تئاتر را رها کنند و این هنر به فراموشی سپرده شود.
این نویسنده تئاتر ادامه داد: این شکل از تئاتر تفسیر شده بر تئاتر حرفه‌ای و وضعیت تئاتر دانشجویی هم در تهران با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند چرا که دامنه این موضوعات از یکدیگر جدا نیست و تئاترحرفه‌ای در دانشجویی، سفارشی، و آزاد تنیده شده و برای مخاطب اجرا می‌شود.
شهر مشهد به دانشکده تئاتر نیاز دارد
این کارگردان تئاتر گفت: شهر مشهد علاوه بر حمایت اقتصادی به یک دانشکده تئاتر هم نیاز دارد تا علاقه‌مندان بتوانند به صورت تخصصی این هنر را آموزش ببینند و به صورت حرفه‌ای به کارشان ادامه دهند.
وی ادامه داد: برای حل این مشکلات در ابتدا باید وضعیت تئاتر دانشجویی را که نیاز به دانشکده هنرهای نمایشی دارد را مشخص کنیم چرا که باعث می‌شود هنرجویان برای آموزش به این کلاس‌ها بروند و دیگر مجبور نیستند برای آموزش به شهرهای دیگر سفر کنند.
وی گفت: دانشگاه فرهنگ و هنر در شهر مشهد وجود داشته است که در سال جاری آن را هم تعطیل کردند و مردم هیچ اعتراضی در مقابل این حرکت نداشتند گویی برای کسی مهم نیست در حالی که زمانی شروع تئاتر مذهبی در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی توسط دکتر شریعتی، ارجمند و رضا دانشور کلید خورد و ما چنین فرصتی را برای آموزش از دست دادیم.
باید به سالن‌های تئاتر هویت دهیم
امان‌پور اظهار کرد: سالن‌های تئاتر برای هر اثر، باید با موضوع و محتوای خاص خود مشخص شده باشد تا به سالنها هویت دهیم زیرا برای این سالنها بسیار تلاش شده و با هزینه هنرمندان آماده و با این کار معلوم می‌شود که در هر سالن، قرار است چه اثری اجرا شود و وضعیت گروه‌ها نیز مشخص می‌شود.
قرایی عنوان کرد: این موضوع باعث می‌شود به جای اینکه برای جشنواره اثری را تولید کنیم، برای سالن مورد نظر تولید کنیم و کارگردان با ایده‌های جدید از شورای فنی، درخواست می‌کند که نمایشش در سالن آن‌ها اجرا شود.
وی خاطر نشان کرد: برای داشتن چنین سالن‌هایی نیاز به حمایت دولت داریم و باید به صورت کامل تئاتر شهر را در اختیار هنرمندان قرار دهند تا امکاناتی را که در این مجموعه لازم دارند فراهم کنند، مانند سالن انتظامی در تهران که دارای کافی‌شاپ، رستوران و یک محیط فرهنگی است و در کنار آن اتاق کوچکی هم برای مدیریت، اختصاص داده شده.
برای اجرای تئاتر نیازمند سالن تمرین هستیم
این نویسنده تئاتر تصریح کرد: برای اینکه اجرای مناسبی داشته باشیم نیاز است تا سالنی برای تمرین در نظر گرفته شود و اگر بخواهیم هنر تئاتر در شهر مشهد ماندگار باشد باید حمایت شود به عنوان مثال، امروز اگرمسئول فروش سالنها به هر دلیلی با مشکل مواجه شود و دیگر نتواند به فعالیت خود ادامه دهد ما فردی را برای ادامه این کار نداریم.
تاکنون رابطه دولت و تئاتر را درک نکرده‌ایم
این کارگردان تئاتر افزود: در حال حاضر رابطه دولت و تئاتر را درک نکرده‌ایم حتی کارشناسی که در اداره ارشاد مشغول به کار است متوجه این رابطه نیست و بیشتر از اینکه به مسئولیت اداری خود عمل کند یک تئاتری است و نمی‌داند که چه زمان باید حق اهالی تئاتر را بگیرد.
این نویسنده تئاتر اظهار کرد: ممکن است کارگردان اثری را تولید کند که تماشاگر زیادی نداشته باشد اما اثر دارای ارزش‌های هنری بسیاری است به این دلیل تاکید دارم سالنها باید تفکیک شود و با نگاه‌های مشخص اقدام به تولید اثر کنیم که این امر نیازمند سرمایه‌گذاری و حمایت مالی دولت است.
امان‌پور قرایی عنوان کرد: در سال جاری یکی از سازمان‌ها با بنده تماس گرفتند و گفتند که راجع به مسجدگوهرشاد نمایشی تولید شود اما متوجه شدم که به صورت غیرحضوری به چند نفر دیگر هم پیشنهاد شده و این کار یک تشنج در فضای هنری میان هنرمندان تئاتر به وجود آورد.
وی گفت: با این وجود حاضر نیستند حتی یک میلیون تومان و یا سالن مجهزتری را برای ساخت چنین نمایش‌هایی فراهم کنند.
وی اظهار کرد: بودجه‌های فرهنگی و هنری در ارگان‌های مختلف گسترده شده و با توجه به فضای جامعه باید بپذیرند که وظیفه آن‌ها حمایت از تئاتر است و با فراهم کردن دانشکده و سازمان تئاتر می‌توانیم به اهدافی که مد نظر داریم برسیم.
تجهیزکردن سالنها و سخت افزارها مسائلی است که باید مورد حمایت قرار بگیرد
وی افزود: تجهیزکردن سالنها و مسائل سخت‌افزاری از جمله مشکلاتی است که باید حمایت شود و همچنین، افرادی هستند که علاقه دارند کار تئاتر انجام دهند اما نیازمند این است که آموزش ببینند و این خیلی بی‌رحمانه ایت که اهمیتی به علاقه و استعداد جوانان داده نمی‌شود.
وی تصریح کرد: انتظار دارم که ارگان‌های مختلف مانند شهرداری، حوزه هنری و دانشگاه یک حرکتی داشته باشند و دلسوزانه‌تر به هنر تئاتر رسیدگی کنند و مطمئن باشند که به هدف خود خواهند رسید.
این کارگردان تئاتر عنوان کرد: دولت با عدم حمایت خود کاری نکند تا هنرمندان از کار و حرفه‌ای که به آن علاقه دارند، رها شوند و به سمت شغل‌هایی بروند که اصلا به آن علاقه ندارند.
مدیران هنری باید کاری کنند تا شرایط تئاتر تغییر کند
این نویسنده گفت: باید امکانی فراهم شود تا مدیران هنری بتوانند شرایط تئاتر را عوض کنند و مطالبات بسیاری وجود دارد که می‌توان در مورد آن‌ها صحبت کرد از جمله، بیمه، قرارداد و شیوه‌نامه‌ای که وجود ندارد و هنرمندان دچار مشکل شده‌اند.
امان‌پور قرایی خاطر نشان کرد: جناب برومند خانه نمایشی را در پارک ملت تاسیس کرده بود که در اواخر سال۱۳۷۰ شهرداری آن ساختمان را تجهیز کرد و در حال حاضر آن سالن فرهنگی، به یک انباری تبدیل شده است.
وی ادامه داد: برای اینکه تئاتر در مشهد به کیفیت مطلوبی برسد باید نظم و مدیریت داشته باشدکه نیاز به ابزار عملیاتی شدن دارد و امیدواریم کارگردان‌های تئاتر مشهد بسیار دقت کنند که در چه مقطع مهمی هستند و اگر می‌خواهیم آثارمان از کیفیت بالایی برخوردار باشد باید اهداف بهتری را در نظر بگیریم و تنها دیدمان این نباشدکه چه چیزی را بسازیم تا فروش بیشتری داشته باشد.
استقبال مردم برای تماشای تئاتر بسیار خوب است
امان‌پور قرایی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، مردم از هنرمندان و تئاتر بسیار حمایت می‌کنند و به تدریج میان مردم شناخته می‌شوند.
وی اظهار کرد: با استقبالی که مردم برای تماشای تئاتر دارند بهتر است که یک سرمایه‌گذاری صحیح در تئاتر صورت گیرد تا مردم بیشتر حضور داشته باشند چرا که حضور مردم در سالن‌های تئاتر کمک بزرگی به اقتصاد این هنر می‌کند.
این کارگردان تئاتر در رابطه با حمایت رسانهها، خاطر نشان کرد: در این زمینه رسانهها نقش بسیار پررنگی را در این سه سال اخیر ایفا کردند و در این چند سال خبرنگاران صدای هنرمندان تئاتر بودند و در این زمینه بسیار جسورانه‌تر از هنرمندان کار کردند.