«تئاتر رضوی»؛ جشنواره‌ای در حال گذران مراحل بلوغ

امیرسجاد دبیریان- یازدهمین جشنواره‌ی سراسری «تئاتر رضوی» در شرایطی از سه روز دیگر به میزبانی بجنورد و استان خراسان شمالی کار خود را آغاز خواهد کرد که با وجود افت و خیزهای فراوانی که به ویژه در چند سال اخیر در روند اجرایی آن شاهد بودیم، توانسته‌ است همچنان به ثبات خود در میان رویدادهای تئاتری موضوعی ادامه دهد.
مدیریت یازدهمین جشنواره هنری از میان مجموعه جشنواره‌های فرهنگی و هنری تحت عنوان امام رضا(ع) که هر ساله به همت بنیاد فرهنگی و هنری امام‌ رضا(ع) و به مناسبت دهه‌ی کرامت طی ۱۴ دوره‌ی پیاپی در حال برگزاری است به عهده‌ی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته است و سایر جشنواره‌های زیرمجموعه این رویداد بزرگ فرهنگی و هنری را سایر نهادها و سازمان‌های فرهنگی و هنری برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند.

«تئاتر رضوی» یکی از این یازده جشنواره هنری است که به غیر از دو دوره وقفه در برگزاری آن، مجدداً و در ادامه‌ی پیگیری‌های معاونت هنری ارشاد و با توجه به ظرفیت فرهنگی که ایجاد کرده بود و جامعه هنری به ویژه فعالان تئاتر متوقع آن بودند، از سال گذشته فعالیت خود را از سر گرفت و همچنان مقرر شد که میزبان این جشنواره بجنورد باشد.
تنها در عمر یازده سال جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» سه دوره آن به میزبانی تهران برگزار شد و پس از آن با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده از سوی بنیاد فرهنگی و هنری امام‌ رضا(ع) مبنی بر فراگیر شدن سیره و فرهنگ رضوی در اقصا نقاط کشور و این‌که هر استانی باید سهمی در این فعالیت فرهنگی و هنری داشته باشد، برگزاری این جشنواره به مدیریت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان شمالی محول شد.
از جمله ویژگی‌های جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» که بسیاری از کارشناسان تئاتری و منتقدان به آن اذعان دارند، جریان‌ساز بودن این جشنواره است؛ به این معنا که نسلی از مجرب‌ترین و خلاق‌ترین فعالان تئاتری که در شرایط کنونی در بدنه حرفه‌ای تئاتر مشغول به تمرین، تولید و اجرای آثار نمایشی ماندگار و فاخر هستند، همگی از موقعیت و خاستگاهی که جشنواره «تئاتر رضوی» ایجاد کرده بود، سر برآوردند و «تئاتر رضوی» شرایطی برای آنها فراهم آورد که بتوانند خود را در فضای حرفه‌ای محک زده و قابلیت‌های هنری خود را سبک و سنگین کنند.
حال که در آستانه یازدهمین دوره برگزاری این جشنواره هستیم می‌توان به جرئت این ادعا را داشت که این جشنواره در مقایسه با بسیاری از جریان‌های مشابه در حوزه تئاتر دینی که به سبب معین نبودن سیاست‌ها و چشم‌انداز و اهداف در میانه راه به بن‌بست رسیده و به تعطیلی کشیده شده‌اند، همچنان به آن جهت که از بنیه علمی و فنی مناسبی برخوردار است و تنوع موضوعات در آن به چشم می‌خورد، توانسته تا این لحظه به یازدهمین دوره خود برسد.
وقتی صحبت از تنوع موضوعاتی که جشنواره «تئاتر رضوی» به آن می‌پردازد می‌شود، شاید یکی از مظاهر آن را بتوان در مصادیقی اجتماعی و موارد ملموس جامعه کنونی جستجو کرد؛ متمسک شدن جامعه شیعی به اخلاق، فرهنگ و سیره رضوی یا توسل آن‌ها به آستان قدس رضوی در گره‌گشایی از مصاعب و مشکلات زندگی روزمره از جمله مواردی است که هر هنرمند فعال در عرصه تئاتر را مجاب می‌کند که در این جشنواره حضور به هم رسانده و خود را در رقابت با سایر فعالان مورد ارزیابی قرار دهد.
چنین اقبالی از جشنواره تئاتر موضوعی که البته به سبب وسعت موضوعات طرح شده در آن، افرادی با سلایق گوناگون در این رویداد حضور دارند موجب شده است که این جشنواره با وجود تب و تاب‌های زیاد همچنان اعتبار خود را حفظ و رویکردی حرفه‌ای را برای خود لحاظ کرده، هر چند که شاید در ادواری جوان‌گرایی را نیز در دستور کار خود قرار داده باشد.
جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» حتا در مقایسه با سایر جشنواره‌های مشابه با ماهیت تئاتری که در زیرمجموعه جشنواره فرهنگی و هنر امام رضا(ع) همچون «تئاتر کوتاه رضوی(زائر)» و «تئاتر کودک و نوجوان رضوی(ضامن آهو)» سابقه برگزاری چند دوره را دارند نیز توفیق بیشتری داشته است؛ چرا که علاوه بر نگرش ارتقای محتوایی آثار و قرابت آن‌ها به موضوع کلان فرهنگ و سیره رضوی، همچنان به موضوع کیفیت آثار از بعد ساختاری و رعایت اصول فنی که در تولیدات تئاتر عمومیت دارد توجه نشان داده است.
به هر حال آن‌چه تاکنون منجر به تداوم و قوام یافتن جشنواره «تئاتر رضوی» شده است، صرف‌نظر از برکت وجودی حضرت ثامن‌الحجج(ع) که ضامن بقای آن است، اصالت این جشنواره و نگاه حرفه‌ای بوده که همواره به عنوان پشتیبان این رویداد فرهنگی مطرح بوده است و موجب شده این جشنواره در قیاس با سایر موارد مشابه در حوزه جشنواره‌های تئاتر موضوعی و دینی همچون «صاحب‌دلان» به حیات خود ادامه دهد.
یادآور می‌شود، یازدهمین جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» به دبیری محمود عزیزی از ۱۵ مردادماه فعالیت خود را در بجنورد آغاز می‌کند.