به تئاتر که می‌رسد همه چیز ممنوع است

مبرهن است که یکی از  مولفه های اصلی  توسعه، میزان بهره گیری درست  از توانمندیها و استعدادهای نیروی انسانی جامعه است و در این  میان گاه حضور بانوان به عنوان بیش از نیمی از جمعیت جامعه نادیده گرفته می شود.علیرغم تلاش‌های زیادی که برای کاهش فاصله بین زنان و مردان درسال‌های اخیر صورت گرفته، هنوز سهم بانوان در بعضی حقوق اجتماعی و مدنی اندک است.
گروه تئآتر نیمکت پس از گذشت ربع قرن فعالیت مستمر در گستره ى هنرهاى نمایشى و تولید سى اثر نمایشى، در جدیدترین پروژه ى تولیدى خود سراغ اسطوره ى پاندورا رفته است که این نمایش حاصل یک سال تلاش و کوشش گروهى متشکل از پنجاه تن از بانوان هنرمند بومى است. پس از سپرى شدن پروسه ى زمانىِ دوازده ماهه برای گرفتن مجوزهای لازمه برای اجرای ویژه ی بانون در سالن اصلی تئاتر شهرمشهد،  گروه نمایشى پاسخى روشن و شفاف را در مورد سرنوشت پاندورا ندارد و اداره ارشاد مشهد همچنان از دادن مجوز امتناع مى ورزد گروه تئاتر نیمکت ضمن دعوت از اصحاب رسانه و هنرمندن خواهان گفتمان و نقد جدى اجتماعى برای وضعیت هنرمندان تئاتر به ویژه بانوان در شهر مشهد بود که صبح دیروز طی نشستی صمیمانه  نقش زنان و تاثیر حضور آنان در تئاترمورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت.
 

عدم اجرای پاندورا، پایمال کردن یک حق اجتماعی و مدنی ست
 

به گزارش تئاتر خراسان رضوی؛ سحر رضوانی طراح نویسنده و کارگردان نمایش پاندورا در ابتدای این نشست گفت: یک سال قبل درخواست اجرای ویژه بانوان را برای نمایش «پاندورا» تقدیم اداره ی ارشاد مشهد کردیم و بعد فیلم کار را برای بازبینی ارسال کردیم اما چون شورای متشکل از بانوان در مشهد وجود ندارد، مراحل بازبینی ما انجام نشد. در هیچکدام از شوراها اعم از نظارت و ارزشیابی و فنی ناظر خانم نداریم و این مشکل بسیار بزرگی است.
نیمی از جامعه تئاتر را خانم ها تشکیل می‌دهند و نیمی از مخاطبین تئاتر نیز بانوان هستند. اما از هیچ حقوقی برخوردار نیستند با این وجود پس از تغییرات بسیاری که طی این یک سال در کار اعمال کردیم کار را برای بازبینی شورای نظارت متشکل از آقایان آماده کردیم و دوبار نمایش ما مورد بازبینی قرار گرفت؛ هم در دوره ی آقای دبیری و هم در دوره ی ریاست محترم جدید ارشاد مشهد، آقای استادی و هر دوبار متفق القول زیر برگه را امضا کردند و گفتند که «اجرای ویژه بانوان بلامانع است» بنابراین ما هزینه کردیم و کار را پیش بردیم ولی اجرای نمایش شبِ قبل از اجرا یعنی 4 آذرماه با مشکل مواجه شد و ریاست ارشاد مشهد مجوز ما را امضا نکردند. بعد از آن ما مکررا پیگیر چرایی کار و احقاق حقوق مان بودیم و در استانداری با خانوم سلجوقی و در شورای شهر با خانم گندمی مذاکره کردیم و این عزیزان به مدیرکل جناب آقای مروارید نامه زدند. حتی از طریق امور استانها در تهران  هم پیگیری کردم اما پیگیری آنها نتیجه نداد و از یک جایی به بعد به این نتیجه رسیدم که تشکیل شورای معین، تعمیر سالن اصلی و... بعد از یکسال پیگیری بهانه است و مسئله یک حق اجتماعی و مدنی است که دارد لگدکوب می شود. 
رضوانی با اشاره به عدم وجود شرایط آکادمیک آموزشی پژوهشی در مشهد یادآور شد: این کار متشکل از گروهی از خانوم ها هست که این کار برای آنها نقش آموزشی و اشتغال زایی دارد. عومل این گروه قبل از نمایش پاندورا هیچ شناختی از صحنه و تئاتر نداشتند اما حالا آماده اجرا هستند. به خاطر عدم وجود شرایط آکادمیک آموزشی در مشهد و این خلا، ما با این بچه ها بدون هیچ چشم داشت مالی کارِ دانشگاهی و کارگاهی  کردیم . عدم اجرای این نمایش جدای از مسائل مالی برای این گروه نمایشی یک ضربه عاطفی ست. چه کسی می تواند به این گروه نماشی بگوید: حق اجرا ندارید؟ این یک آسیب روانی به گروه نمایشی است.
چرا تفکیک جنسیتی در مترو و فوتبال و.. وجود دارد اما اینبار که ما خودمان تمایل به اجاره ی بانوان هستیم اجازه ی این اجرا را نداریم؟
پاندورا نمی تواند به روی صحنه برود چون برای بانوان است و ساختار اجرای بانوان در مشهد وجود ندارد و این جز تبعیض جنسیتی چیز دیگری نیست. در مشهد اینطور احساس می شود که خانم ها مزاحم اند.

این کارگردان مشهدی با اشاره به موانع تولید پول از طریق هنر تاکید کرد: من یک هنرمند تئاتر هستم و سالهاست درامدم از طریق تئاتر است؛ بنابراین خط و خطوط را میدانم. من کار دیگری به جز تئاتر و آموزش تئاتر ندارم. بنابراین از حقوق مدنی خودم دست نمی کشم. ما مردم را بیشتر از ارشادی ها می‌شناسیم. تنها هنرمندانی که به صورت جدی کار می‌کنند تئاتری‌ها هستند؛ اما وضعیت زیست ما مورد تهدید است، ما خیلی آسیب پذیریم و برای رفع این مشکلات باید به این برخورد های سلیقه ای در ارشاد پایان بدهند. 

 

به تئاتر که می رسد همه چیز برعکس می‌شود
 

حامد امانپور قرایی در بخش دیگری از این نشست  در خصوص تعمیرات سالن اصلی تئاتر شهر تصریح کرد: سالن اصلی از بالا تا پایین فرسوده است، استاندارد نیست درحالیکه بودجه‌ی تعمیرش هنوز از تهران ارسال نشده. سالن اصلی اصلا وضعیت بهداشتی مناسبی ندارد و این در حالیست که در مشهد سالن‌های سینما به شکیل‌ترین شکل روز به روز به تعدادشان افزوده می‌شود اما به تئاتر که می‌رسد همه چیز برعکس می‌شود. ما یک سالن اصلی داریم و ده‌ها گروه نمایشی که درخواست اجرا دارند. 

امانپور ادامه داد: در بازبینی دوم این اجرا تمام اعضای شورای نظارت حضور داشتند؛ آقای بخشی از سازمان تبلیغات بودند؛ اقای دبیری رئیس سابق ارشاد مشهد؛ اقای استادی ریاست جدید ارشاد مشهد، حراست ارشاد و...همه حضور داشتند و ما خودمان حاضر شدیم اجرای ویژه بانوان داشته باشیم و حتی حاضر شدیم در اجرای بانوان حجاب داشته باشیم و تلفن همراه را از مخاطب مان بگیریم. قول دادیم تبلیغات مان را هم مهار کنیم و هیچ کجا عکسی از خانوم ها در اقلام تبلیغاتی مان نباشد؛  حتی در ادامه ی تعمیرات سالن اصلی و فشرده شدنِ زمان اجرا ها، با دیگر گروه های متقاضی سالن اصلی به تفاهم رسیدیم که هم زمان با یک گروه نمایشی دیگر در یک شب اجرا کنیم و دو اجرا در یک شب داشته باشیم.

این هنرمند نام آشنای تئاتر مشهد ادامه داد: گروه تئاتر نیمکت از قدیمی ترین گروه های تئاتری مشهد است که تمام اعضای هیات مدیره ی آن تحصیلاتِ تئاتر دارند؛ و لذا ما همیشه به دنبال آموزش و پژوهش بوده ایم و این پژوهش را در ذات گروه مان تعریف کردیم. بنابراین همیشه روی پای خودمان استوار بوده ایم و میدانیم اوضاع مالی ارشاد خراب است و انتظاری هم نداریم . 

 سرپرست گروه تئاتر نیمکت با اشاره به نیازمندی در تغییر سیستم اداری ارشاد اظهار کرد: پیش از این در مشهد ما نمایش مخصوص بانوان داشته ایم. سه سال قبل در زمان مسئولیت اقای علی روحی نمایشی  با ایزوله کامل در سالن اصلی تئاتر شهر به روی صحنه رفته. 15 سال قبل نمایش «آوازهای عقیم زیر آفتاب در » در مورد رحم های اجاره ای در مشهد برای خانوم ها اجرا شد. تئاتر مخصوص بانوان از منظر نمایشی سابقه در دوران قاجار دارد؛ در دوره ی آقای دبیری هم شورایی متشکل از بانوان با حضور خانم آمنده؛ نوبهار و خانم مرادی وجود داشت که مجوز صادر می کردند حالا ریاست جدید ارشاد مشهد میخواهد یک مرتبه قوانین را عوض کند. ضمن آنکه این تعویض قانون باید مشمول کارهای آتی باشد؛ اما ما  درخواستمان مربوط به یکسال قبل است. در ارشاد انواع نظرات مختلف وجود دارد که هنرمند را در این چرخه فرسوده می کند.
سرپرست گروه تئاتر نیمکت در خاتمه این نشست گفت: ارشاد به جز راه اندازی کار هنرمند، کاری دیگری ندارد؛ هروقت هنرمند به ارشاد می رود باید درها به رویش باز باشد؛  ما هنرمندان هم عضوی از اداره ی فرهنگ هستیم که حقوق ماهیانه نداریم. سابقه ی ما در اداره ی ارشاد از مدیران بیشتر است. جدیدا گفتمانِ اداره ی ارشاد مشهد زمانبندی ندارد؛ وضعیت فرهنگ خیلی اسفناک شده؛ ما در حال حاضر متحمل سنگین ترین شریط هستیم. در ارشاد هیچکس در اتاقش نیست جامعه ی کارمندانِ ارشاد منفعل است. ساختار ارشاد تماما ایراد است