رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان رضوی:
با رویکرد گسترده‌تری وارد نمایش‌های آیینی شده ایم
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی گفت: امسال انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان با رویکرد گسترده‌تری نسبت به سال‌های گذشته وارد حوزه ادبیات و نمایش‌های آیینی و هم‌چنین سه رشته نقالی یا پرده‌خوانی، تئاتر خیابانی و تعزیه‌گردانی شده‌است.
به گزارش تئاتر خراسان رضوی، رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی گفت: امسال انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان با رویکرد گسترده‌تری نسبت به سال‌های گذشته وارد حوزه ادبیات و نمایش‌های آیینی و هم‌چنین سه رشته نقالی یا پرده‌خوانی، تئاتر خیابانی و تعزیه‌گردانی شده‌است.
به گزارش «ایران تئاتر» آرش خیرآبادی گفت: در خصوص اقدامات صورت گرفته در حوزه تئاترهای آیینی اظهار کرد: امسال برای اولین‌بار در زمینه تئاتر آیینی وارد دو مبحث شدیم و قبلا روی این دو موضوع کار نشده بود؛ از جمله آن‌ها موضوع آموزش است که با مرکز آفرینش‌های هنری و موسسه فرهنگی هنری امام رضا(ع) وارد گفت‌گو شدیم، تا بتوانیم در زمینه نمایش‌های آیینی مثل تعزیه‌خوانی، شبیه‌گردانی، نقالی یا پرده‌خوانی نیروهای جدیدی را آموزش دهیم؛ ازطرفی در حوزه برگزاری جشنواره‌ها، سوگواره‌ها نیز وارد تعامل با این مراکز شده‌ایم؛ تا در ایامی که تحت عنوان ایام مناسبتی و مذهبی از آن یاد می‌کنیم دست به تولید آثاری با محتوای اعتقادی، رویکرد به سیره‌ی ائمه، ادبیات عاشورایی و اعتقادی بزنیم. از طرف دیگر یک جمع‌بندی کلی از آثاری که در این زمینه در استان در طول سال گذشته در این زمینه‌ها اجرا شده‌بودند، به‌عمل آمد و آن‌ها در یک مجموعه و در یک بسته اجرایی پیش‌بینی کرده‌ایم و اجرا در حد واسط بین ایام اربعین تا شهادت امام رضا(ع) که شامل ۱۰ روز پایانی ماه صفر است، خواهدبود.
وی ادامه داد: هم‌چنین اقدام دیگری که در زمینه تئاتر آیینی صورت گرفته؛ این است که ما با جمعیتی که تحت عنوان تعزیه‌خوان یا شبیه‌گردان از آن‌ها یاد می‌شود وارد تعاملی شدیم تا بتوانیم فضاهایی را برای آن‌ها طراحی و پیش‌بینی کنیم و این افراد علاوه بر اجراهایی که در سطح شهر دارند و یا اجراهایی که در سال‌های قبل‌تر در مناطق مختلف و یا شهرهایشان به مناسبت‌های مختلف انجام می‌دادند؛ در مکان‌هایی که ما برای این افراد هنرمند در نظر گرفته‌ایم هم اجرا داشته‌باشند.
خیرآبادی درخصوص حمایت از متن‌های بومی در زمینه تولید تئاترهای آیینی اظهارکرد: خوشبختانه در این زمینه کمبود حمایت مالی نداریم؛ اما نیازمند مرکزی هستیم که تجمیع کننده کمک‌ها باشد و بتواند سازمان‌دهی و بسترسازی لازم را در جهت اجرا و پیشرفت به‌کار گیرد؛ هم‌چنین برخی ارگان‌ها بودجه‌ای را صرف فعالیت‌های آیینی و فرهنگی می‌کنند.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خاطرنشان کرد: یکی از توانایی‌های انجمن هنرهای نمایشی این است که بتواند سرمایه‌هایی را که سرگردانند و یا هدف‌گذاری خاصی برای آن‌ها صورت نگرفته وارد این حوزه کرده؛ هم‌چنین آن‌ها را تجمیع و هدف‌گذاری کند و به اجرا برساند.
وی ابراز کرد: می‌توان گفت تا به امروز ارگان‌هایی مانند آستان قدس رضوی، موسسه فرهنگی هنری امام رضا(ع)، شهرداری و امثال این‌ها کمک‌ها و حمایت‌های بسیار خوبی در این زمینه داشته‌اند؛ اما این کمک‌ها می‌تواند بیشتر باشد، مخصوصا در حوزه شبیه‌گردانی یا تعزیه‌خوانی که گونه‌های نمایشی پر هزینه‌ای هستند؛ زیرا اسلحه و وسایلی که در این‌گونه نمایش‌ها استفاده می‌شوند مانند زره، خود، شمشیر یا استفاده از حیواناتی مانند اسب و شتر و... تمامی این‌ها هزینه‌بَر هستند؛ در نتیجه اگر میزان هزینه و بودجه‌ای که برای این حوزه اختصاص داده می‌شود، زیاد هم باشد راه دوری نخواهد رفت و به کیفیت اضافه خواهد شد.
خیرآبادی مطرح کرد: گفتنی است که ما برای اولین‌بار، امسال به‌سمت «تعزیه درام» رفته‌ایم، که ترکیبی از محتوای تعزیه با ساختار درامِ مرسوم ارائه داده‌ایم؛ که در آن حداقل دو اثر قبل‌تر کارشده است، تحت عنوان«مثنوی سرخ» و «مثنوی سبز» که مثنوی سرخ در خصوص تعزیه حُر بن یزید ریاحی که به ماجرای «واقعه کربلا» می‌پردازد و مثنوی سبز ماجرای سفر حضرت ثامن الحجج از مدینه به مَرو است تا زمان شهادت حضرت، که هر دوی این‌ها محتوای تعزیه دارند؛ اما دارای ساختار دراماتیک هستند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی اظهار کرد: می‌توان گفت نمایش‌های آیینی تاحدودی در بخش عمومی که بخش تعزیه‌ها محسوب می‌شود، توانسته به جذب مخاطب در زمینه تئاتر کمک کند؛ اما متاسفانه در بخش اجراهای صحنه‌ای ما دچار افت شدید مخاطب می‌شویم وقتی‌که مقایسه می‌کنیم؛ نمایش تعزیه به دلیل این‌که در فضای باز و به‌صورت میدانی برگزار خواهد شد و برای این نوع اجرا بلیتی به‌فروش نخواهد رسید؛ طبیعتا مردمی که در مسیر خود با این‌گونه تئاترهای نمایشی برخورد می‌کنند، می ایستند، نگاه می‌کنند و این جزو آمار محسوب خواهد شد.
وی افزود: باتوجه به این‌که برای اجراهای صحنه‌ای نیازمند فروش بلیت هستیم و مردم باید از پیش وقتی را برای خود تعیین و برنامه‌ریزی کنند، به سالن‌های اکران بروند هم‌چنین مدتی را به تماشای یک اثر بنشینند؛ بنابراین می‌توان گفت ما در این بخش کمی دچار مشکل افت آمار هستیم.
خیرآبادی ابراز کرد: من فکر می‌کنم، بخشی از این مشکلات به خودِ هنرمندان بر می‌گردد؛ زیرا اغلب هنرمندان ما به سمت موضوعاتی رفته‌اند که از پیش، آزمون خود را پس داده و در زمینه‌های مشابه با همان شکل و محتوا بارها و بارها آثار زیادی تولید شده‌اند؛ بنابراین مخاطب وقتی وارد سالن می‌شود بیننده محتوا و گونه تازه‌ای از اجرای یک نمایش نیست. بخش دیگر این مشکل از سمت مخاطب است؛ اما مخاطب به مفهوم عام کلمه مقصر نیست و می‌توان گفت ایراد از اطلاع‌رسانی است؛ هم‌چنین مشکل ما در این زمینه فقدان حوزه‌ها و کانال‌هایی است که در ایام گوناگون برای این آثار تبلیغاتی را جهت اطلاع‌رسانی و آگاهی مردم ارائه دهند و همه این موارد باعث می‌شوند که آمار مخاطبان ما در این حوزه کم شود.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی بیان کرد: از نظر من تنها راه‌حل مشکل افت آمار در وهله اول، این است که به‌سمت آثار نو و بِکر به زبان نو برویم و در وهله دوم شیوه‌ی ارائه خود را در حوزه اجرا و تبلیغات تغییر دهیم؛ تبلیغات سنتی در این زمینه دیگر جوابگو نخواهد بود و باید به‌سمت تبلیغات مُدرن برویم.
وی مطرح کرد: درحال حاضر گروه‌های بیشتری نسبت به گذشته در زمینه تئاترهای مختلف فعالیت دارند؛ هم‌چنین می‌توان گفت طبیعتا تعداد اجراهای آیینی ما نیز دست‌خوش تغییر شده و نسبت به گذشته بیشتر تولید و ارائه می‌شوند.
خیرآبادی افزود: هم‌چنین ما در سال گذشته فقط دو اثر داشتیم، که برای اجرای عموم گذاشته شد؛ اما امسال نزدیک به حدود هشت الی ۹ تئاتر آیینی اجرا شدند، که این تئاترها با مناسبت‌های دفاع مقدس و عاشورا بوده‌اند؛ تئاترهای دیگری هم اجرا شده‌اند که البته مناسبتی و آیینی نبوده‌اند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی بیان کرد: اصولا تعداد آدم‌هایی که به جهت تماشای تئاترهای مختلف وارد تماشاخه‌ها می‌شوند نسبت به گذشته تغییر کرده و بیشتر شده که طبیعتا این امر شامل آثار آیینی هم می‌شود. هم‌چنین آثار آیینی نسبت به گذشته نظر افراد بیشتری را توانسته به خود جلب کند.