نیازهای کودک نوپایی به اسم تئاتر خصوصی

به گزارش تئاتر خراسان رضوی، تئاتر مشهد در چند سال گذشته با رفتن به‌سمت خصوصی‌سازی و بلیت‌فروشی، رونق گرفته است. این اتفاق، فارغ از انگیزه مالی هنرمندان، تئاتر را به‌سمت صنعتی شدن پیش می‌برد اما این کودک نوپا هنوز آن‌قدر قدرت ندارد که بدون حمایت و پشتیبانی روی پای خود بایستد. ازطرفی هنرمندان منتظر این حمایت‌ها نمانده‌اند و با سامان‌دهی گروه‌های نمایشی و جذب سرمایه‌گذار سعی می‌کنند تئاتر شهر را به مرحله بلوغ برسانند. طبیعی‌ است که در این مسیر، مشکلات و مسائل زیادی وجود دارد که نابسامانی وضعیت قیمت بلیت تئاتر، یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. درشرایطی‌که هنرمندان انتظار دارند قیمت بلیت‌ها براساس هزینه صرف‌شده برای هر تئاتر تعیین شود، می‌بینیم که به‌جز موارد خاص، بلیت بیشتر نمایش‌ها در همه سالن‌ها با قیمتی بین ١٢ تا ٢٠هزارتومان فروخته می‌شود و فقط بلیت برخی نمایش‌ها تا ٣۵هزارتومان فروش رفته است و اگر نمایشی قیمت ۵٠هزارتومان روی بلیتش دیده شده است، باز مجبور شده‌اند آن را تا ٣۵هزارتومان کاهش دهند. از طرف دیگر برخی گروه‌های نمایشی با استفاده از چهره‌های سینمایی قیمت بالایی برای بلیت تئاتر خود در نظر گرفته و مطمئن هستند عده‌ای برای دیدن سلبریتی‌ها سالن نمایش را پر خواهند کرد. این موضوع باعث شده در مشهد بلیت‌های ۶٠ و ٨٠ هزارتومانی هم به فروش رسیده و زمینه برای فراگیر شد این موضوع فراهم شود.

این اتفاقات به‌خاطر نبود نظارت دقیق و مرجع مشخص قیمت‌گذاری، اوضاع تئاتر مشهد را دچار نابسامانی کرده و اهالی تئاتر شهرمان را با نگرانی معیشت، روبه‌رو ساخته است. رخدادی که با درایت مدیرکل هنرهای نمایشی قرار است با تشکیل شورای تخصصی و صنفی سامان پذیرد. در گزارش پیش رو در گفت‌وگو با هنرمندان و مسئولان، به چرایی این نابسامانی و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم.

 

 یک یورو برای یک بلیت
علی حاتمی‌نژاد، از هنرمندان مطرح تئاتر مشهد، با بیان اینکه در همه‌جای جهان، قیمت بلیت‌های تئاتر با هم متفاوت است، می‌گوید: الان قیمت بلیت تئاتر در مشهد یک «یورو»ست، این درحالی است که بلیت اروپا از ٣٠یورو و ۴٠یورو شروع می‌شود. باید توجه داشت که زندگی هنرمند به‌شدت تحت‌تاثیر اقتصاد است. به‌گفته این هنرمند، قرار نیست همه تئاترها یک قیمت باشد و هیچ ایرادی ندارد اگر تئاتر با بلیت ٢۵٠هزارتومانی هم مخاطب جذب کند.
وی می‌گوید: حمایت نشدن، تئاتر مشهد را متکی به گیشه کرده است، از همین‌رو می‌گویم «دوستان! اگر ما را حمایت نمی‌کنید، دخالت هم نکنید.» این هنرمند معتقد است: هر تئاتر مخاطبش را پیدا می‌کند، با این حال برای حذف نشدن تئاتر از سبد خانوار، قیمت‌ها باید متنوع باشد، به‌شرطی‌که قانونی این قیمت‌ها را تعیین کند.

 

قیمت‌گذاری توسط کارگردان
قیمت بلیت تئاتر در مشهد را کارگردان یا تهیه‌کننده اثر تعیین می‌کند. آن‌ها روزهای اول، نمایش را با قیمتی که در ابتدا روی بلیت گذاشته‌اند، اجرا می‌کنند و در همین چند روز می‌توانند تخمین بزنند که سود می‌کنند یا نه. آن‌وقت تصمیم می‌گیرند قیمت بلیت را افزایش بدهند یا آن را کم کنند. این اتفاق برای تئاترهای زیادی در مشهد افتاده و گاه مخاطبان را سردرگم کرده است، به‌گونه‌ای‌که برخی مخاطبان پروپاقرص تئاتر از اینکه هر روز با قیمتی متفاوت روبه‌رو می‌شوند، گلایه دارند. آن‌ها همچنین انتظار دارند اگر قرار است نمایش دلخواهشان را در سالنی کوچک‌تر با امکانات کمتری تماشا کنند، بهای کمتری هم برای آن بپردازند.

 

 درجه‌بندی براساس سالن
دکتر لطفی‌مقدم، از استادان تئاتر مشهد، نیز معتقد است اداره ارشاد و انجمن نمایش که ترکیبی از تمام گروه‌هاست، باید با بررسی قیمت بلیت‌ها، تغییر قیمت‌ها را سامان‌دهی کنند. او با تاکید بر لزوم سطح‌بندی سالن‌های تئاتر می‌گوید: به‌طور مثال برای تالار شهر که سطحش کمی از دیگر سالن‌ها بالاتر است، باید استثنا قائل شد و قیمت بلیت را بیشتر درنظر گرفت. در این صورت است که قسمتی از مخارج نمایش‌هایی که در این سالن اجرا می‌شود، تامین می‌شود. طبیعتا در سالن‌های پنجاه‌، شصت‌نفره نیز می‌توان قیمت کمتری برای بلیت‌ها درنظر گرفت؛ چون وقتی هزینه‌ها کاهش می‌یابد، افراد بیشتری به تماشای نمایش‌ها می‌نشینند. به نظر من، باید جلساتی با مدیران سالن‌های شمایل، خورشید، پردیس و دیگر سالن‌ها، برگزار و برای بلیت‌ها تصمیم‌گیری کرد.
لطفی‌مقدم تغییرات غیراصولی قیمت بلیت‌ها را دلیلی برای دور شدن عده‌ای از تئاتر می‌داند و ادامه می‌دهد: با یک سامان‌دهی درست و جلب اعتماد مردم، می‌توان افراد بیشتری را به‌سمت سالن‌های تئاتر کشاند.

 

 ثبات بلیت با تغییر سایر عوامل
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی با بیان اینکه وضعیت نابسامان در بلیت‌فروشی تئاتر مشهد وابسته به محدودیت‌های مختلفی است، می‌گوید: تعداد سالن‌های ما، تعداد روزهایی که یک نمایش می‌تواند به اجرا دربیاید و تعداد صندلی‌های سالن‌ها، محدود است. ازطرفی یک گروه تئاتر گاهی ممکن است ضرر ‌کند، مگر اینکه قیمت بلیت نمایشش را افزایش بدهد.
آرش خیرآبادی ادامه می‌دهد: به این ترتیب با محدودیت‌هایی که وجود دارد، ما مجبوریم چنین قاعده و قانونی را رعایت کنیم تا هم انصاف در قیمت بلیت رعایت شود و هم با تعداد اجراهای محدود، تئاتر سودده باشد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی ثابت ماندن قیمت بلیت را تنها درصورتی ممکن می‌داند که المان‌های دیگر تغییر کنند. او می‌گوید: اگر قیمت بلیت ثابت باشد، باید تعداد روزها را متغیر بگذاریم تا تئاترها هر تعداد روزی که توانستند بفروشند، روی صحنه باشند که امکان‌پذیر نیست. بر این اساس، ما به گروه‌های تئاتر اعلام کردیم هزینه‌هایشان را برآورد کنند و براساس تعداد روزهای اجرا و صندلی‌هایی که دراختیار دارند، برای قیمت بلیت‌هایشان حداقل و حداکثری را مشخص کنند، از این‌رو آن‌ها صندلی‌ها را درجه‌بندی می‌کنند و قیمت‌ صندلی‌ها را شناور می‌گذارند. ما اگر بخواهیم قیمت را ثابت بگیریم، یا باید به‌سمت تعداد سالن‌های با کیفیت‌تر یا به‌سمت تعداد روزهای بدون محدودیت برای اجرا. این هنرمند مطرح مشهد معتقد است: فعلا باید یک برنامه بلندمدت با همین تعداد سالن در مشهد، چیده شود. وی از بررسی شیوه‌نامه‌ای جدید در انجمن هنرهای نمایشی خراسان خبر می‌دهد و می‌گوید: ما در این شیوه‌نامه بین دو سالن اصلی و سالن پلاتوی بهار، یک تفکیک موضوعی درنظر گرفتیم. بر این اساس، سالن اصلی به اجراهای حرفه‌ای و سالن پلاتوی بهار در زمان‌های شلوغ به اجراهای حرفه‌ای و در دیگر زمان‌ها به اجراهای کارگاهی اختصاص خواهد یافت. با اجراهای حرفه‌ای به‌صورت درصدی، قرارداد بسته خواهد شد و از میزان درآمدی که از این اجراها به‌دست می‌آید، انجمن برای تجهیز سالن‌ها، حمایت از اجراهای کارگاهی و سفارش آثار پرمخاطب تحت نظارت خودِ انجمن با قیمت کمتر بلیت استفاده خواهد کرد.

 

 تصمیم‌گیری پس از ابلاغ تهران
رئیس اداره هنرهای نمایشی اداره‌کل ارشاد اسلامی نیز با بیان اینکه تاکنون قانونی برای این موضوع وجود نداشته است، می‌گوید: قرار است برای این موضوع در سطح کشور، شورای صنفی تشکیل شود تا قیمت‌‌ها زیرنظر آن تعیین شود.
حجت طباطبایی با تاکید بر لزوم وجود قانونی برای نظارت دقیق‌تر بر این موضوع یادآوری می‌کند: تا آیین‌نامه از تهران ابلاغ نشود، نمی‌توانیم تصمیم‌ بگیریم، از این‌رو ما فعلا سعی می‌کنیم در مشهد، عرف را رعایت کنیم و مراقب باشیم که بلیت بیشتر از ۵٠ تا ۶٠هزارتومان فروش نرود.
وی یادآوری می‌کند: تئاترهایی که قیمت بلیتشان بیشتر است، معمولا هزینه زیادی را صرف تولید کرده‌اند و خودشان با نسبت متعادلی قیمت‌گذاری می‌کنند؛ چون اگر غیر از این باشد، کسی حاضر نمی‌شود برای نمایشی کم‌هزینه بلیت گران بخرد. درشرایطی‌که در چند سال گذشته، مسیر تئاتر از کارهای دلی و تلاش‌های بدون چشمداشت به‌سمت گیشه رفته است، ایجاد برخی نابسامانی‌ها طبیعی به نظر می‌رسد
اما قرار نیست مسئولان همه‌چیز را تجربه کنند تا اتفاقی نو رقم بزنند. آن‌ها می‌توانند با قدم گذاشتن در مسیری که اهالی تئاتر پایتخت قبلا در آن گام گذاشته‌اند، از تجربه آن‌ها بهره بگیرند و با تصمیمی جدی و اصولی، یک گام جلوتر بگذارند. با این رویه بی‌تردید تئاتر مشهد که با هیچ، توانسته است قطب دوم تئاتر کشور باشد، می‌تواند خیلی زودتر از این‌ها سامان‌دهی شود.

گزارش از :قاسمی-افخمی