به دنبال تمرکز زدایی در تئاتر استان هستیم

به گزارش تئاتر خراسان رضوی، جواد اشکذری گفت، ما از سال گذشته تصمیم گرفتیم جشنواره تئاتر استانی را در مشهد برگزار نکنیم اما اکثر نمایش‌ها برای اجرا در بلک باکس طراحی‌شده‌اند و متأسفانه شهرستان‌های ما چنین سالن‌هایی ندارند.
جشنواره تئاتر استان خراسان رضوی امسال بار دیگر در مرکز این استان یعنی مشهد برگزار شد. شهری که حالا بعد از پایتخت جدی ترین جریان تئاتر کشور در آن در حال رشد است و این ویژگی خود به خود باعث به تکاپو افتادن شهرستان ها و استان های دیگر شده است تا بتوانند ظرفیت های خود را فعال کنند و فضایی فعال برای تئاتر رقم بزنند. این دوره از جشنواره تئاتر استانی استان خراسان رضوی به داوری نادر برهانی مرند، آرش دادگر، کوروش نریمانی و علی جعفری برگزار شد.

گزارش یک جشن
جواد اشکذری رئیس انجمن نمایش استان خراسان رضوی در مورد جشنواره تئاتر استانی که امسال در مشهد برگزار شد به خبرنگار ایران تئاتر گفت: امسال۹۰ متن به دبیرخانه جشنواره تئاتر استانی خراسان رضوی رسید که نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد رشد داشتیم، از بین این ۹۰ متن در مرحله بازبینی ۶۲ اثر متقاضی بازبینی بودند که درنهایت ۵۷ اثر بازبینی از ۱۵ شهر به مدت ۱۰ روز بازبینی شدند. وی با اشاره به رشد آماری تعداد آثار شرکت‌کننده در این دوره گفت: نسبت به سال قبل تقریباً حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد رشد داشتیم. سال گذشته ۳۲ نمایش از ۷ شهر به مرحله بازبینی رسیدند اما امسال این رقم خیلی بیشتر بود. وی افزود:  درنهایت ۱۳ اثر از ۷ شهر به بخش نهایی این دوره جشنواره تئاتر استانی راه یافتند. ۲ اثر از شهر سبزوار ، ۱ نمایش از نیشابور، ۲ نمایش از کاشمر ، ۱ نمایش از قوچان و ۱ اثر هم از تربت‌حیدریه بعلاوه ۶ اثر از مشهد در این دوره حضور دارند. وی افزود: به این دلیل که ما در مشهد شاهد ورود نسل جدید تئاتری‌ها به صحنه‌ هستیم بخش تجربه‌های نو را در این دوره برگزار کردیم که مخصوص جوانان است. ۶ اثر از  شهرهای مشهد، فریمان و نیشابور در این بخش حاضر بودند. اشکذری ادامه داد: با توجه به اینکه تئاتر کافه‌ای ما در مشهد رشد کرده است و نیاز داریم تا در شهرستان‌ها هم الگو شود ۲ اثر را انتخاب کردیم تا به‌عنوان نمایش محیطی در سالن انتظار تئاتر شهر مشهد برگزار شود. وی افزود: در میان آثار این دوره نمایش شنا در آتش به کارگردانی استاد رضا صابری را در بخش مهمان داشتیم که پیش‌ازاین اجرای عموم خود را در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر آغاز کرده بود و یک اجرا در روز اول جشنواره داشت. دبیر جشنواره تئاتر استانی خراسان رضوی گفت: علاوه بر دیگر بخش‌ها در این دوره مسابقه نمایشنامه‌نویسی داشتیم که ۶۳ اثر مورد ارزیابی داوران این بخش قرار گرفت. آقایان حمید قلعه‌ای، سهند خیرآبادی و سعید تشکری داوران این بخش بودند. وی افزود: بخش نمایشنامه‌نویسی نسبت به سال گذشته ۳۰۰ درصد رشد داشته است و از ۱۸ اثر ارسال‌شده در سال گذشته به ۶۳ نمایشنامه در این دوره رسیدیم. او اضافه کرد:: امسال ۶ یا ۷ بخش مسابقه و اجرای تئاتر داشتیم که جشنواره را از دوره‌های قبل متمایز می‌کرد.
اشکذری با اشاره به اهمیت بحث انعکاس رسانه‌ای آثار تئاتری به مسابقه عکاسی تئاتر اشاره کرد و گفت : امسال نمایشگاهی از عکس‌های تئاترهای مشهد برگزار شد که در این بخش نیز برگزیده داشتیم.
وی با اشاره به اهمیت جریان نقد برای توسعه تئاتر به جلسات نقد و بررسی اشاره کرد و گفت: این بخش در دو نوع نقد مکتوب و شفاهی برگزار شد که آقای علی جعفری عضو کانون ملی منتقدان و نویسندگان در این جلسات حضور داشتند.

نمایشنامه های برتر زنان خراسان چاپ می شوند
اشکذری با صحبت در مورد اهمیت نشر کتب تخصصی در حوزه تئاتر استان ها گفت:  ما سعی کردیم امسال آثار برتر دوره‌های قبل مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره استانی را چاپ کنیم. این کتاب در مراسم اختتامیه و با حضور نادر برهانی مرند، کورش نریمانی، علی جعفری و آرش دادگر رونمایی شد. وی افزود: این کتاب شامل ۴ اثر برگزیده نمایشنامه نویسان زن خراسانی است که در ۲ دوره گذشته آثارشان برگزیده شد.

مسئولان همراه و تئاتری های کوشا
اشکذری با اشاره به اینکه تنها همکاری مسئولان تئاتر خراسان در سطح قابل‌قبولی است افزود: زمانی که در سال گذشته مسئولیت انجمن نمایش خراسان رضوی را بر عهده گرفتم تئاتر شهرستان‌ها در وضع خیلی بدی قرار داشت و اکثر هنرمندان تئاتر دیگر شهرها هیچ رقبتی به شرکت در جشنواره تئاتر استانی نداشتند. وی افزود: ما برای تغییر این وضع سعی کردیم از روش‌های مختلف ایجاد انگیزه کنیم و قول‌های خوبی به همکارانمان در این شهرها دادیم. اکثر شهرها سالن‌های خوبی نداشتند.
وی با اشاره به تأکید انجمن نمایش خراسان رضوی بر سیاست تمرکززدایی افزود: اگر می‌خواهیم تئاتر در کشور ما پیشرفت کند باید به تئاتر شهرستان‌ها توجه ویژه‌ای بکنیم و آنان را تقویت کنیم. وی افزود: در راستای توسعه تئاتر استان سعی کردیم ابتدا به سراغ بهسازی سالن‌ها برویم که در مورد خیلی‌ها موفق شدیم اما بعضی از سالن‌ها ماندند.
او ادامه داد: ما از سال گذشته تصمیم گرفتیم جشنواره تئاتر استانی را در مشهد برگزار نکنیم اما اکثر نمایش‌ها برای اجرا در بلک باکس طراحی‌شده‌اند و متأسفانه شهرستان‌های ما چنین سالن‌هایی ندارند.
اشکذری با اشاره به فعالیت‌های انجمن نمایش خراسان رضوی در دوره جدید شروع به کار گفت: اولین کار ما مشخص کردن ۲۸ رئیس انجمن در کل استان خراسان رضوی بود و بعدازآن شورای تصمیم‌گیری تئاتر شهرستان‌ها را هم در انجمن نمایش به وجود آوردیم و مدیری از میان خودشان انتخاب شد تا برای تئاتر شهرستان‌ها تصمیم بگیرند. وی افزود: از سوی دیگر ارتباط روسای انجمن‌ها را روسای ارشاد و مسئولینشان قوی کردیم. در این میان چند شهر که این دو باهم هماهنگ نمی‌شدند با ایجاد تغییراتی در روسای انجمن هماهنگی لازم را به وجود آوردیم.

قطار خصوصی سازی در ایستگاه تئاتر مشهد
رئیس جشنواره تئاتر استانی خراسان رضوی بابیان این نکته که ما معتقدیم هنر بدون اقتصاد شکست می‌خورد افزود: ما معتقدیم باید اقتصاد را در کنار تئاتر تقویت کنیم تا گروه‌ها بتوانند به راهشان ادامه دهند، اقتصاد مسائل مالی نیست بلکه جریان مالی است. جریان اقتصادی که بر تئاتر حاکم می‌شود روی آن تأثیر می‌گذارد. وی افزود: الآن جریان دولتی نمی‌تواند به اقتصاد هنر کند، حتی سالنی هم که به گروه‌ها داده می‌شود درصد فروش می‌گیرند. حتی مخارج سالن‌ها را هم خود جریان تئاتر می‌دهد. پس این به جریان افتادن اجراهاست که باعث حیات تئاتر شده است.
وی با اشاره به اهمیت خصوصی‌سازی در تئاتر گفت: با همکاری معاونت اداری مالی اداره فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی سعی کردیم تا آخر امسال همه سالن‌ها را به بخش خصوصی بدهیم اما در اختیار انجمن‌ها باشد. با این روند تئاتر هر  شهر خودگردان می‌شود. با این روند اگر مدیران  همانند امسال به هنرمندان تئاتر -به‌خصوص در شهرستان‌ها- اعتماد کنند، چنان‌که امسال این کار را کردند و اتفاقات به‌درستی رقم  می‌خورد. وی با اشاره به نیازهای تئاتر شهرستان گفت: بسیاری از شهرستان‌های ما با کمک اندکی مسائل اولیه‌شان حل می‌شود، مثلاً شهر کلات با ۲ میلیون تومان سالنش تجهیز می‌شود یا شهری دیگری با ۵ میلیون تومان یا شهری مثل کاشمر شواری شهرش قول زدن کلنگ یک سالن را داده است و با ۱۰ میلیون هزینه این پروژه کلید می‌خورد و در ادامه با پیگیری خود انجمن نمایش می‌توان این سالن را به بهره‌برداری رساند. او اضافه کرد: همین نیاز تئاتر شهرستان در یک سال ممکن است با ۵۰ میلیون کمک اداره کل هنرهای نمایشی حل شود که به نظرم برای یک استان مبلغی نیست اما متأسفانه خیلی وقت‌ها همین کمک اندک هم امکان‌پذیر نمی‌شود.

شهرداری، متولی تئاتر
اشکذری با تأکید بر اهمیت نقش شهرداری‌ها در توسعه تئاتر در کشورهای اروپایی گفت: متأسفانه در کشور ما هر چه شهرها کوچک‌تر می‌شوند نسبت به انجام وظایفشان درزمینهٔ فرهنگ بیشتر کوتاهی می‌کنند. وی افزود: خوشبختانه در شهر مشهد شورای شهر خیلی پایه فرهنگ و هنر هستند و در مراسم‌های مربوط  به تئاتر حتی بدون دعوت رسمی هم حضور به هم می‌رسانند، این نشان می‌دهد که اعضای شورا قلبا نسبت به هنر و تئاتر دل‌بستگی دارند و نسبت به اهمیت آن را در توسعه فرهنگ آگاه‌اند.
رئیس انجمن نمایش استان خراسان رضوی بابیان این نکته که در این دوره برگزاری جشنواره تئاتر استانی شهرداری برای اولین بار همه بیلبوردهای خود را در اختیار ستاد برگزاری جشنواره قرار داده است، وقتی چنین اتفاقی در شهر بزرگی مثل مشهد افتاده است قطعاً می‌توان در شهرستان‌ها نیز آن را انجام داد.
اشکذری بابیان اینکه تا چند سال پیش همه اجراها با نگاه به جشنواره تولید می‌شد اضافه کرد: الآن در شهر مشهد اجرای عموم از جشنواره بیشتر طرفدار دارد و گروه‌ها به دنبال اجرای عموم‌اند. حتی ما مجبور شدیم جشنواره را کمی عقب بی اندازیم چون بعضی از گروه‌ها درگیر اجرای عمومشان بودند و نمی‌توانستند کارشان را به جشنواره برسانند.
وی ادامه داد: نسل جدید الآن در دوره‌ای است که بیشتر به تشویق شدن نیاز دارد و خیلی به اجرای عموم فکر نمی‌کند بلکه هیجان جشنواره فضای مناسب‌تری را برای کارش ایجاد می‌کند . اما از سوی دیگر اجرای عموم طرفدار بیشتری در تئاتر استان دارد چون می‌توانند به این شکل در جشنواره فجر هم شرکت کنند.

تئاتر شهرستان، نبض تئاتر کشور
او با تأکید بر اهمیت تئاتر شهرستان‌ها گفت: امسال ما سعی کردیم که اسکان گروه‌های شهرستان‌ها به شکل باکیفیت‌تری انجام گیرد به همین جهت این گروه‌ها را دریکی از بهترین هتل‌های مشهد در منطقه خوش آب‌وهوای طرقبه اسکان دادیم.
اشکذری بابیان اینکه در بعضی از شهرستان‌های استان هرساله بین ۴ تا ۵ اثر اجرای عموم می‌گیرند افزود: شهری مثل درگز که تا حالا یک‌بار به جشنواره استانی راه پیداکرده است سال گذشته ۵ اثر تئاتر داشت. وی افزود: تئاتری‌های شهرستان‌ها تفکرات ناب و ساده‌ای دارند و اگر حمایت و هدایت بشوند می‌توانند شکل بی‌نظیری از تئاتر را وارد جریان تئاتر کشور کنند.

بازتاب قوی رسانه ای، رمز توسعه تئاتر استان ها
وی با اشاره به فعالیت پورتال استانی خراسان رضوی در سایت ایران تئاتر افزود: کیفیت کار ما را باید از دیگران پرسید اما تابه‌حال دوستان از کار ما راضی بوده‌اند. وی افزود: پورتال‌های استانی به دلیل اینکه باعث می‌شوند استان ها با فعالیت‌های یکدیگر آشنا شوند و علاوه بر آن هر استانی می‌تواند علاوه بر پورتال سایت‌های دیگری برای تئاتر خود داشته باشد و دلیل نمی‌شود برای فعالیت‌ها محدودیت قائل شویم. اشکذری با اشاره به کارکرد پورتال‌های استانی افزود: متأسفانه در مورد استان خراسان این پرتال در دست فردی بود که به دلیل پرداخت نامنظم حقوقش توسط استان کار باکیفیتی ارائه نمی‌داد. مسائلی این‌چنینی در استان‌های دیگر نیز به شکل‌های مختلف باعث شده تا پرتال‌های استانی منظم کار نکنند. وی افزود: به نظرم اگر پرتال‌ها نیز در اختیار انجمن‌های نمایش قرار گیرد خروجی بهتری انجام می‌شود. اشکذری افزود: انجمن نمایش استان ها هم متشکل از خود تئاتری‌هاست و هم با رسانه‌های بومی تخصصی تئاتر ارتباط دارد و این‌ها همه باعث می‌شود کارکرد پرتال‌ها باکیفیت‌تر شود.